Tatar folkloru:Kıska Cırlar / Maniler

Цитата:
Diğer birçok halktaki gibi, bizim Tatar folklorunda da kısa türküler (cırlar) eskiden gelen ve gayet hususiyetti türlerden birisidir. Formaları bakımından onlar bizim Fin-Ogur ve Türk komşularımızda yaygın olan küçük hacimli şiirî eserlere yakındır: Genellikle onlar dört, seyrek olarak üç veya altı satırdan oluşurlar. Çeşitli halklarda onlar çeşitli anlandırmalar ile yaşarlar: Özbeklerde "kuşak", Azerbaycanlılarda "beyit", Türkiye Türkleri'nde "mani", Türkmenlerde "Leli", Nogaylarda
"diyer"... Bizim türkülerimize en yakın olanlar,Başkurt halkında yayılan ve aynı adla adlandırılan kısa türkülerdir (cırlardır).
Bu tür eserlerin folklorda ortaya çıkışı, çok eski zamanlara ait olmalıdır. Bunu, onların Türk halklarındaki eskiden gelen şiirî ölçülerine ve sık olarak çok eski Türk mitolojisine kaynak teşkil eden imajlar sistemine dayanarak söylemek mümkün.
Kısa türkülerin (cırların) muhtevaları şaşkınlık verecek kadar zengindir. Onlar arasında insan hayatının her anına, onun her sevincine ortak olanlarını bulabiliriz: Hayat felsefesini yansıtan eski türküler, dünya, kader, hayat, baht ve facialar ile ilgili derin düşünceler, yabanda baht ararken kötü duruma düşen genç yiğitlerin yüreklerinin derin üzüntüleri, ana yurda, ana yere sevgi, gençlik,dostluk, kardeşlik ve bunun gibi türlü hususlar yansıtılır kısa türkülerde (cırlarda).Fakat onların büyük çoğunluğu sevgi, muhabbet, aşık olma teması üzerine kuruludur. Çünkü kısa türküler (cırlar) aslında gençlerin icadı olarak aynı muhitte yayılırlar ve yaşarlar.
Folklorun bugün de aktif türlerinden olan kısa türküler (cırlar) Tatar folkloruna ayrılan çok ünlü ve çeşitli derlemelerde yer alırlar, fakat biz burada sadece ene son ilmî çalışmayı takdim ettik: Tatak Halik kadı, Kıska Cırlar. Derleyicisi: İ.N. Nadirov,Kazan, 1976.

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: